ಮಹಾನಗರಕ್ಕೊಂದು ದೃಶ್ಯಭಾಷೆ ಕಟ್ಟಿಕೊಟ್ಟ ಜಿತೀಶ್ ಕಲ್ಲಟ್

Date: 21-12-2021

Location: ಬೆಂಗಳೂರು

ಹಿರಿಯ ಪತ್ರಕರ್ತ-ಲೇಖಕ ರಾಜಾರಾಂ ತಲ್ಲೂರು ಅವರು ಜಾಗತಿಕ ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕಲಾವಿದರನ್ನು ಕುರಿತು ಬರೆಯುವ ಅಂಕಣ 'ಈಚೀಚೆ, ಇತ್ತೀಚೆ'. ಪ್ರತಿ ವಾರ ಪ್ರಕಟವಾಗುವ ಈ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಈ ಬಾರಿ ಭಾರತ ಮೂಲದ ಪೇಂಟಿಂಗ್, ಸ್ಕಲ್ಪ್ಚರ್, ಇನ್ಸ್ಟಾಲೇಷನ್, ಹಾಗೂ ವೀಡಿಯೊ ಆರ್ಟ್ ಕಲಾವಿದ ಜಿತೀಶ್ ಕಲ್ಲಟ್ ಅವರ ಕಲಾಬದುಕಿನ ಕುರಿತು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ.

ಕಲಾವಿದ: ಜಿತೀಶ್ ಕಲ್ಲಟ್ (Jitish Kallat)
ಜನನ: 14 ಜುಲೈ, 1974
ಶಿಕ್ಷಣ: ಜೆ.ಜೆ.ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್, ಮುಂಬಯಿ
ವಾಸ: ಮುಂಬಯಿ, ಭಾರತ
ಕವಲು: ಕಂಟೆಂಪೊರರಿ ಆರ್ಟ್
ವ್ಯವಸಾಯ: ಪೇಂಟಿಂಗ್, ಸ್ಕಲ್ಪ್ಚರ್, ಇನ್ಸ್ಟಾಲೇಷನ್, ವೀಡಿಯೊ ಆರ್ಟ್

ಜಿತೀಶ್ ಕಲ್ಲಟ್ ಅವರ ಸಿ.ವಿ.ಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ:

ಜಿತೀಶ್ ಕಲ್ಲಟ್ ಅವರ ವೆಬ್‌ಸೈಟಿಗಾಗಿ ಇಲ್ಲಿ ಕ್ಲಿಕ್ ಮಾಡಿ:

ಮುಂಬಯಿಯ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಜಹಾಂಗೀರ್ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ “ಮಾನ್ಸೂನ್ ಶೋ” ಎಂಬ ಗುಂಪು ಪ್ರದರ್ಶನವೊಂದರಲ್ಲಿ (1996) ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಒಂದು ಪೇಂಟಿಂಗ್ ಇತ್ತು. ಬಾಯಲ್ಲಿ ವಾಚನ್ನು ಕಚ್ಚಿಕೊಂಡಿರುವ ಹುಡುಗನ ಚಿತ್ರ ಅದು. ಆ ಚಿತ್ರ ಕಂಡು ಕುತೂಹಲದಿಂದ, ಅದನ್ನು ರಚಿಸಿದ 21ವರ್ಷ ಪ್ರಾಯದ ಹುಡುಗನನ್ನು ಅದೇ ಕಟ್ಟಡದಲ್ಲಿದ್ದ ಇನ್ನೊಂದು ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಗ್ಯಾಲರಿ ಕೆಮೋಲ್ಡ್‌ನ ಶಿರೀನ್ ಗಾಂಧಿ ಮಾತನಾಡಿಸಿದರು ಮತ್ತು ಆ ಹುಡುಗನಿಗೆ ಕೆಮೋಲ್ಡ್ ಗ್ಯಾಲರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನಾವಕಾಶ ಮಾಡಿಕೊಟ್ಟರು. ಅಲ್ಲಿನ ಮೊದಲ ಪ್ರದರ್ಶನ PTO ಬಹಳ ಯಶಸ್ವಿಯಾಯಿತು. ಹೀಗೆ, ಭಾರತದ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲಾವಿದರೊಬ್ಬರು ಸರಿಯಾದ ಕೈಗಳಿಗೆ ಸರಿಯಾದ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ದೊರೆತರು.

ಮುಂಬಯಿ ಮಹಾನಗರಿಯ ಪರಿಸರವನ್ನೇ ತನ್ನ ದೃಶ್ಯಭಾಷೆಯ ಧ್ವನಿಯಾಗಿ ದುಡಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಿರುವ ಜಿತೀಶ್ ಕಲ್ಲಟ್ ಇಂದು ಭಾರತದ ಸಮಕಾಲೀನ ಕಲಾ ಜಗತ್ತಿನಲ್ಲಿ ಚಾಲ್ತಿ ಇರುವ ಮಹತ್ವದ ಕಲಾವಿದರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಕೊಳಕಾದ, ಸುಕ್ಕುಗಟ್ಟಿದ, ಸವೆದು ಜೋಡಿಸಿ ಹೊಲಿದ ಕೌದಿಯಂತಿರುವ ನಗರ ಭಾರತ ಮತ್ತದರ ಜಾಗತೀಕರಣದ ಬಯಕೆಗಳ ನಡುವಿನ ನಡುವೆ ಇರುವ ಎಲ್ಲ ಸಂಕಟಗಳು, ನಿರೀಕ್ಷೆಗಳು, ನೋವುಗಳು, ಆಕಾಂಕ್ಷೆಗಳು ಹಾಗೂ ಆ ಬದುಕಿನ ಪರಿಪಾಟಲುಗಳೆಲ್ಲ ಜಿತೀಶ್ ಅವರ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಲ್ಲಿ ಮೈದಾಳುತ್ತವೆ. “The city street is my university. One finds all the themes of life and art – pain, happiness, anger, violence and compassion – played out here in full volume. Scale is merely one of the many tools one can deploy in the creation of meaning, and decisions such as big, small, lifesize, etc., are as much acts of meaning creation as they may be retinal or aesthetic considerations.” (ದಿ ಏಶ್ಯನ್ ಆರ್ಟ್ ನ್ಯೂಸ್ ಪೇಪರ್‌ಗೆ 2010ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ನೀಡಿದ ಸಂದರ್ಶನದಲ್ಲಿ) ಎಂದವರು ತಾನು ನಗರವನ್ನು ಕಾಣುವ ಬಗೆಯನ್ನು ವಿವರಿಸುತ್ತಾರೆ.

1996ರಲ್ಲಿ ಮುಂಬಯಿಯ ಜೆ.ಜೆ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್‌ನಿದ್ದು ಪೇಂಟಿಂಗಿನಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದಿರುವ ಜಿತೀಶ್ ಮಧ್ಯಮ ವರ್ಗದ ಕುಟುಂಬದಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದವರು. ಅವರೇನೂ ಕಲಾ ವಾತಾವರಣದಲ್ಲೇ ಬೆಳೆದವರಲ್ಲ. ಆದರೆ, ಕಲಾ ಶಿಕ್ಷಣದ ಬಳಿಕ ತನ್ನದೇ ಆದ ಕಲಾಭಾಷೆಯನ್ನು ರೂಢಿಸಿಕೊಂಡವರು. ಜಿತೀಶ್ ಅವರಂತೆ ನಗರ ಭಾರತವನ್ನು ತೆರೆದು ತೋರಿಸಿದ ಸಮಕಾಲೀನ ಭಾರತೀಯ ಕಲಾವಿದರು ಇನ್ನೊಬ್ಬರಿಲ್ಲ ಎಂದು ಕಲಾವಿಮರ್ಶಕ ಪೀಟರ್ ನ್ಯಾಗಿ ಹೇಳಿದಿದೆ. ನಗರಗಳ ಕೊಳೆಯುವಿಕೆ, ಶಿಥಿಲಗೊಳ್ಳುವಿಕೆಗಳ ನಡುವೆ ಇಲ್ಲಿರಬಹುದಾದ ಬದುಕಿನ ಆತ್ಮವನ್ನು ಅರಸುವ ಜಿತೀಶ್ ತನ್ನ ಈ ಹುಡುಕಾಟವನ್ನು ವಿವರಿಸಲು ಬಳಸುವ ವಸ್ತು-ತಂತ್ರಗಳೆರಡೂ ಅವರ ಮೂಲ ಆಶಯಗಳಿಗೆ ಪೂರಕವಾಗಿ ವರ್ತಿಸುತ್ತವೆ.

ತೀರಾ ಖಾಸಗಿಯಾದ, ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವಗಳಿಂದ ಹೊರಡುವ ಈ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಆ ಖಾಸಗಿತನವನ್ನೇ ವಿಸ್ತರಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾ ಜಾಗತಿಕವಾದ ಸತ್ಯಗಳನ್ನು ಶೋಧಿಸಲು ಹೊರಡುತ್ತವೆ. 2017ರಲ್ಲಿ ದಿಲ್ಲಿಯ NGMAಯಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿತಗೊಂಡ ಅವರ Epilogue ಇನ್ಸ್ಟಾಲೇಷನ್ನಿನಲ್ಲಿ ಅವರು 22,500ರೊಟ್ಟಿಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಯೊಂದನ್ನೂ ಚಂದ್ರನಾ ಕೃತಿಯಲ್ಲಿ ಜೋಡಿಸಿ, ಅದರ 753 ಚಿತ್ರಗಳ ಜಿಡುಕಿನ ಚಕ್ರವ್ಯೂಹದ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಸ್ತುತ ಪಡಿಸುತ್ತಾರೆ. ಇವು ಅವರ ತಂದೆ ಅವರ ಜೀವಿತ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಕಂಡ ಚಂದ್ರನ ಬಿಂಬಗಳು ಎನ್ನುವ ಅವರು ಈ ವೈಯಕ್ತಿಕ ಅನುಭವದ ಮೂಲಕವೇ ವಿಸ್ತಾರವಾದ ಜಾಗತಿಕ ಸತ್ಯದ ಹೊಳಹುಗಳನ್ನು ಮೂಡಿಸುತ್ತಾರೆ.

ದೊಡ್ಡ ಗಾತ್ರದ ಪೇಂಟಿಂಗ್‌ಗಳು, ಶಿಲ್ಪಗಳು, ಫೊಟೋಗ್ರಫಿ, ವೀಡಿಯೊ ಆರ್ಟ್ ವಿಧಾನಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ರಚಿಸುವ ಜಿತೀಶ್, ತನ್ನ Public Notice ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರಗಳು ಹೇಗೆ ತಮ್ಮ ಧ್ವನಿ ಕಳೆದುಕೊಂಡವು ಎಂಬುದನ್ನು ಪರಿಣಾಮಕಾರಿಯಾಗಿ ನಿರೂಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಗೋಧ್ರಾ ದುರಂತದ ಬಳಿಕ (2003) ನೆಹರೂ ಅವರ ಟ್ರಿಸ್ಟ್ ವಿದ್ ಡೆಸ್ಟಿನಿ ಭಾಷಣವನ್ನು ಆಧರಿಸಿ ಈ ಸರಣಿಯ ಮೊದಲ ಇನ್ಸ್ಟಾಲೇಷನ್ ಬಂತು. ಆ ಬಳಿಕ ಗಾಂಧೀಜಿ ಅವರ ಭಾಷಣವನ್ನು ಬಳಸಿ (2007) ಹಾಗೂ ವಿವೇಕಾನಂದರ ಚಿಕಾಗೊ ಧರ್ಮಸಂಸತ್ತಿನ ಭಾಷಣ ಮತ್ತು 2001ರ ಅಮೆರಿಕದ ಭಯೋತ್ಪಾದಕ ದಾಳಿಗಳನ್ನು ಎದುರು ಬದುರಾಗಿಸಿಕೊಂಡು ಅದೇ ಸರಣಿಯಲ್ಲಿ ಇನ್ನೆರಡು ಕಲಾಕೃತಿಗಳನ್ನು ಅವರು ರಚಿಸಿದ್ದರು. ಆರಂಭದ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ವ್ಯಕ್ತಿಕೇಂದ್ರಿತ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಿಂದ ಪರಿಚಿತರಾಗಿದ್ದ ಅವರು ಈಗ ಕ್ರಮೇಣ ಅಲ್ಲಿಂದ ಹೊರಬಂದು, ಸಮಷ್ಟಿ ಕೇಂದ್ರಿತ ಕಲಾಕೃತಿಗಳತ್ತ ಮುಖ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ.

ಜಗತ್ತಿನಾದ್ಯಂತ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ಕಲಾಪ್ರದರ್ಶನಗಳಲ್ಲಿ ಪಾಲ್ಗೊಂಡಿರುವ ಅವರ ಕಲಾಕೃತಿಗಳು ಜಗತ್ತಿನ ಹಲವು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗ್ರಾಹಕರ ಬಳಿ ಇವೆ. ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಕಲಾ ಸಂಗ್ರಾಹಕ ಫ್ರಾಂಕ್ ಕೊಹೆನ್ ಅವರು ಜಿತೀಶ್‌ರ Collindonthus ಕಲಾಕೃತಿಯನ್ನು 73ಲಕ್ಷ ರೂ.ಗಳಿಗೆ ಖರೀದಿಸಿದ್ದಾರೆ. 2014ರ ಕೊಚ್ಚಿ ದ್ವಿವಾರ್ಷಿಕ ಕಲಾಪ್ರದರ್ಶನಕ್ಕೆ (ಕೊಚ್ಚಿ ಬಯೆನಾಲ್) ಅವರು ಕಲಾ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದರು.

ನ್ಯೂಸ್ ಎಕ್ಸ್ ಚಾನೆಲ್‌ನಲ್ಲಿ ಜಿತೀಶ್ ಕಲ್ಲಟ್ ಅವರ ಬಗ್ಗೆ ಆರ್ಟ್ ಟಾಕ್: