ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಮಹತ್ವ

Date: 05-12-2022

Location: ಬೆಂಗಳೂರು

“ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಧಾರಣೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟು-ಸಾವುಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲಬಹುದೆಂದು ಕೆಲವು ವಚನಕಾರರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಧಾರಣೆಯಿಂದ ದೇಹದ ದುರ್ಗುಣವಳಿಯುತ್ತದೆಂದು ತಮ್ಮ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯು ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅರಿವಿನ ಕಣ್ಣಾಗಿ ಜ್ಞಾನಸಾಧನೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ” ಎನ್ನುತ್ತಾರೆ ಲೇಖಕ ಬಸವರಾಜ ಸಬರದ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಶರಣರ ಧಾರ್ಮಿಕ ಸಿದ್ಧಾಂತಗಳು ಅಂಕಣದಲ್ಲಿ ‘ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ’ಯ ಪರಿಕಲ್ಪನೆಯನ್ನು ಚರ್ಚಿಸಿದ್ದಾರೆ.

ಅಷ್ಟಾವರಣಗಳಲ್ಲಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೂ ಒಂದು. ಅಕ್ಷಿಯೆಂದರೆ ಕಣ್ಣು, ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ-ರುದ್ರನಕಣ್ಣು ಎಂದರೆ ಅದನ್ನಿಲ್ಲಿ ಅರಿವಿನ ಕಣ್ಣು ಎಂದರ್ಥೈಸಬೇಕಾಗುತ್ತದೆ. ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಧಾರಣೆ ಶೈವ ಧರ್ಮಗಳಲ್ಲಿಯೇ ಕಾಣ ಸಿಕೊಂಡಿದೆ. ಶಿವನ ಮೂರನೇ ಕಣ್ಣಿನಿಂದ ಉದುರಿದ ಜಲವೇ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯಾಯಿತೆಂದು. ಶೈವ ಪುರಾಣಗಳು ಹೇಳಿದರೆ, ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅದು ಕೇವಲ ಹೊರಗಿನ ಧಾರಣೆಮಾತೃವಾಗಿರದೆ. ಒಳಗಿನ ಅರಿವಿನ ಧಾರಣೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನೇ ಅನೇಕ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ಶರಣರು ವಿವರಿಸಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಇನ್ನು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯು ವನದ ಔಷಧಿಯಾಗಿದ್ದು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಧರಿಸುವದರಿಂದ ಅನೇಕ ರೋಗಗಳು ನಿವಾಹರಣೆಯಾಗುತ್ತವೆಂಬ ವೈದ್ಯಕೀಯ ನಂಬಿಕೆಯೂ ಇದೆ.

“ಅಯ್ಯಾ ಎನಗೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೆ ಸರ್ವಪಾವನವು
ಅಯ್ಯಾ ಎನಗೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೆ ಸರ್ವಕಾರಣವು
ಅಯ್ಯಾ ಎನಗೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೆ ಸರ್ವಸಾಧನವು
ಅಯ್ಯಾ ಎನಗೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೆ ಸರ್ವಸಿದ್ಧಿ
ಅಯ್ಯಾ ಎನಗೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೆ ಸರ್ವಪಾಪಕ್ಷಯವು....”

-ಬಸವಣ್ಣ (ಸ.ವ.ಸಂ.1, ವ:985)

ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಬಸವಣ್ಣ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅಯ್ಯಾ ಎನಗೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೆ ಸರ್ವ...ಎಂಬ ಸಾಲು ಐದು ಸಲ ಬಂದಿದೆ. ಮುಂದಿನ ಪದಗಳಲ್ಲಿ ಪಾವನ, ಕಾರಣ, ಸಾಧನ, ಸಿದ್ಧಿ, ಪಾಪಕ್ಷಯ ಸೇರಿಕೊಂಡಿವೆ. ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯಿಂದ ಅನೇಕ ಪ್ರಯೋಜನಗಳಿವೆ. ಅದು ಸಾಧಕನ ದೈಹಿಕ ಶುದ್ಧತೆಯ ಜತೆಗೆ, ಅರಿವಿನ ಕಣ್ಣು ತೆರೆಯುತ್ತ ಒಳಗೆ ಜ್ಞಾನೋತ್ವವನ್ನುಂಟು ಮಾಡುತ್ತದೆ. ಅಂತೆಯೇ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಕೇವಲ ಹೊರಗೆ ಧರಿಸುವ ಸರಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಒಳಗಿನ ಅಜ್ಞಾನವನ್ನು ಕಳೆಯುವ ಬೆಳಕಾಗಿದೆಯೆಂದು ಶರಣರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ಬಸವಣ್ಣ ತಮ್ಮ ಇನ್ನೊಂದು ವಚನದಲ್ಲಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯ ಮಹತ್ವವನ್ನು ಮನಮುಟ್ಟುವಂತೆ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯಿಂದ ಭವಪಾಶಂಗಳು ಹರಿಯುತ್ತವೆ, ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯಿಂದ ತನುವಿಗಂಟಿರುವ ಕಾಮ-ಕ್ರೋಧದ ಅವಗುಣಗಳು ಇಲ್ಲವಾಗುತ್ತವೆ, ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯಿಂದ ಪಂಚಮಹಾಪಾತಕಗಳು ದೂರವಾಗುತ್ತವೆಯೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಇಂತಹ ಪವಿತ್ರವಾದ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯನ್ನು ಧರಿಸದವರ ಮುಖವ ನೋಡಲಾಗದೆಂದು ಖಡಾಖಂಡಿತವಾಗಿ ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ. ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯಿಂದ ಎಲ್ಲ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ದೂರವಾಗುತ್ತವೆಯೆಂದು ಹೇಳಿರುವ ನುಡಿಗಳನ್ನು ಗಮನಿಸಿದಾಗ ಇಲ್ಲಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೆಂದರೆ ಅರಿವಿನಕಣ್ಣು ಎಂದೇ ಅರ್ಥವಾಗುತ್ತದೆ. ಅರಿವುಳ್ಳವನಿಗೆ ಯಾವುದೇ ಸಮಸ್ಯಗಳಿರುವುದಿಲ್ಲ. ಆದುದರಿಂದ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೆಂಬ ಅರಿವಿನ ಕಣ್ಣು ಇರಬೇಕೆಂದು ತಿಳಿಸಿದ್ದಾರೆ.

“........ಇಂತಪ್ಪ ಋಷಿ ಜನಂಗಳೆಲ್ಲ ಶ್ರೀ ಗುರುವಿನ ಕಾರುಣ್ಯವಂ ಪಡೆದು
ವಿಭೂತಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯಂ ಧರಿಸಿ ಶಿವಲಿಂಗಾರ್ಚನೆಯಂ ಮಾಡಿ
ಪಾದತೀರ್ಥ ಪ್ರಸಾದವಂ ಕೊಂಡು
ಉತ್ತಮ ವರ್ಣಶ್ರೇಷ್ಠರಾದರು ಕಾಣ ರೇ......”
-ಚೆನ್ನಬಸವಣ್ಣ (ಸ.ವ.ಸಂ.3, ವ:1706)

ಈ ವಚನದಲ್ಲಿ ಚೆನ್ನಬಸವಣ್ಣ ಋಷಿಗಳು ಶ್ರೇಷ್ಠರೆನಿಸಿಕೊಳ್ಳಲು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯೇ ಕಾರಣವೆಂದು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಋಷಿಗಳು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಧರಿಸಿಕೊಂಡು, ವಿಭೂತಿ ಹಚ್ಚಿಕೊಂಡು ತಪಸ್ಸು ಮಾಡುವದು ಅದು ಕೇವಲ ಹೊರಗೆ ಕಾಣುವ ಅರ್ಥ ಮಾತ್ರವಾಗಿರದೆ, ಅದು ನಿಜವಾಗಿ ಒಳಗಿನ ಅರ್ಥವನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ.

ಅರಿವಿನ ಕಣ್ಣು ತೆರೆದು ಸಾಧನೆ ಮಾಡಿದಾಗ ಸಾಧಕ ಜ್ಞಾನಿಯಾಗುತ್ತಾನೆ, ಆಗ ಎಲ್ಲವನ್ನೂ ಗೆಲ್ಲಬಹುದಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನೇ ಚೆನ್ನಬಸವಣ್ಣ ತನ್ನ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

“ಅಯ್ಯಗಳು ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯ ಕೊಟ್ಟಲ್ಲಿ ಫಲವಲ್ಲದೆ
ಸುಮ್ಮನೆ ಧರಿಸಿದಲ್ಲಿ ಫಲವಿಲ್ಲ ನೋಡಾ
ಭಕ್ತನು ಪದಾರ್ಥ ನೀಡಿದಲ್ಲಿ ಫಲವಲ್ಲದೆ
ಬೇಡಿ ರುಚಿಸಿದಲ್ಲಿ ಫಲವಿಲ್ಲ ನೋಡಾ.....”
-ಸಿದ್ಧರಾಮ (ಸ.ವ.ಸಂ.4, ವ:1556)

ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಗಳನ್ನು ಅನೇಕರು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ. ಸರಮಾಡಿ ಕೊರಳಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ. ಹೀಗೆ ಸುಮ್ಮನೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಧರಿಸುವದರಿಂದ ಯಾವುದೇ ಫಲವಿಲ್ಲವೆಂದು ಸಿದ್ಧರಾಮ ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ಸುಮ್ಮನೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಸರ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಕೊರಳಲ್ಲಿ ಹಾಕಿಕೊಳ್ಳುವದಕ್ಕಿಂತ ಅದೊಂದು ಸಾಧನೆಯ ಮಾರ್ಗವೆಂದು ತಿಳಿದು ಪೂಜ್ಯರಾದವರಿಂದ ಅದನ್ನು ಪಡೆದು ಧರಿಸುವದರಿಂದ, ಒಳಗಡೆ ಅರಿವು ಜಾಗೃತವಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಗುತ್ತದೆ. ಇಲ್ಲಿ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಅರಿವಿನ ಸಂಕೇತವಾಗಿದೆ. ತನ್ನ ಅರಿವನ್ನು ತಾನು ಜಾಗೃತಗೊಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಬೇಕಲ್ಲದೆ, ಇತರರು ಅದನ್ನು ಜಾಗೃತಿಗೊಳಿಸಲಾರರು ಎಂದು ಅನೇಕ ವಚನಕಾರರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ.

ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಧಾರಣೆಯಿಂದ ಹುಟ್ಟು-ಸಾವುಗಳನ್ನು ಗೆಲ್ಲಬಹುದೆಂದು ಕೆಲವು ವಚನಕಾರರು ಹೇಳಿದ್ದಾರೆ. ರುದ್ರಾಕ್ಷಿ ಧಾರಣೆಯಿಂದ ದೇಹದ ದುರ್ಗುಣವಳಿಯುತ್ತದೆಂದು ತಮ್ಮ ವಚನಗಳಲ್ಲಿ ವಿವರಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಹೀಗೆ ರುದ್ರಾಕ್ಷಿಯು ಲಿಂಗಾಯತ ಧರ್ಮದಲ್ಲಿ ಅರಿವಿನ ಕಣ್ಣಾಗಿ ಜ್ಞಾನಸಾಧನೆಯ ಸಂಕೇತವಾಗಿ ಕಾಣಿಸಿಕೊಂಡಿದೆ.

(05-12-2022)